Als kind kon je de harmonie al van ver horen aan komen marcheren. Een vrolijke mars klonk door de straat en je rende naar buiten om achter de muziek aan te gaan. De politie was per fiets aanwezig om alles in goede banen te leiden. Waar is die tijd gebleven? Je ziet de harmonie nog maar zelden op straat. Vroeger was dat heel anders. De harmonie kwam gemiddeld een tot twee keer per week in actie voor een serenade, een processie of wat dan ook. Er kon geen gebeurtenis voorbij gaan of de muziek was er bij om het geheel op te luisteren. De president sprak bij de serenade een woordje ‘namens Venrays bevolking’, zoals dat hoorde. Als de muzikale hulde er op zat, ging het spoorslags terug naar het verenigingslokaal, de jeugd weer achterop en alles onder het toeziende oog van de diender. Harmonie Euterpe beschikte over een uitgebreid marsenrepertoire en was een echte marsenharmonie. Blaasmuziek is nog steeds niet uit onze samenleving weg te denken. Ze maakt deel uit van onze volkscultuur en is dat bij ons in Venray al meer dan 170 jaar het geval. Al in 1838 bestond er in Venray een harmonie waaruit in 1860 Fanfare Euterpe is ontstaan. In 1934 werd de fanfare omgezet in een harmonie en in 1960 verkreeg Euterpe het predicaat Koninklijke Harmonie. Reden te over om deze mooie vereniging, die zoveel voor de Venrayse gemeenschap heeft betekend, eens goed in het zonnetje te zetten. Koop dat prachtige boek met de dvd over de geschiedenis van onze Koninklijke Harmonie Euterpe. Nog steeds te verkrijgen.

De Venrayse zondagschilder Johan Jeuken legde in zijn werken oude dorpstaferelen vast en de blaasmuziek mocht daarbij natuurlijk niet ontbreken. Hij schilderde o.a. de harmonie tijdens de processie
en bij een aubade voor het gemeentehuis. Zijn werken getuigen van zijn grote liefde voor Venray en voor het vroegere dorpsleven. Zoals op bovenstaande afbeelding van een concert van de fanfare
op het Henscheniusplein. De sfeer is vredig, de ondergaande zon kleurt de avondhemel rood,
de veldwachter maant de spelende kinderen om een beetje rustiger te zijn. Kastelein Gerrit Aarts heeft net als Kemps en Hoedemakers de tafels buiten gezet waaraan mannen hebben plaats genomen om onder
het genot van een pot bier een kaartje leggen. Toepen natuurlijk. En onderwijl speelt de muziek. Henschenius staat roerloos op zijn sokkel, niet vermoedend dat enkele jaren later zijn hoofd er vanaf wordt geschoten. De muziekkiosk was een geschenk van de zusters van Sint Anna in 1923. De muziekvereniging onderhield goede betrekkingen met het gesticht dat zelf ook een muziekkiosk had laten plaatsen dat nog steeds het Annapark siert. Voor die tijd moesten de muzikanten gewoon op de grond plaats nemen, soms werd er een touw gespannen om de jeugd een beetje op afstand te houden. “Ach, dat waren nog eens tijden”, verzuchtte een oud-muzikant. “Blaosmeziek, blaos meej riek” . Met weemoed dacht hij terug aan die dagen van weleer. Meer over de geschiedenis van Euterpe kunt u lezen in het boek “Van Toeten en Blazen”. Nog steeds verkrijgbaar.

Bovenstaande foto van de Schoolstraat dateert van omstreeks 1900. Op de achtergrond hotel De Gouden Leeuw. Links vooraan hotel Schaeffers. Op de plaats van de muur werd in 1929 Zaal Wilhelmina gebouwd.
In 1969 gingen het hotel en de zaal in vlammen op. Thans staat hier apotheek St. Oda en op de plek waar de Wilhelminazaal stond, is nu een makelaarskantoor gevestigd. Het gebouw rechts is de muziekzaal die
in 1895 door fanfare Euterpe was gebouwd. Het muziekgezelschap richtte een verzoek aan de gemeente om ‘een paar aren grond aan de Janseniuskuil voor het bouwen van een muziekzaal Venray waardig’, aldus
de rekwestanten. De gemeente stemde toe. Het verwerven van een stukje grond midden in het dorp was toen nog niet zo’n probleem. De architect was P.R. Lutters en de aannemer was Victor Maes.
De bouwkosten bedroegen 4800 gulden en het benodigde geld kreeg men bij elkaar door het uitschrijven van 480 renteloze obligaties van 10 gulden. Jaarlijks werd 300 gulden van de schuld afgelost waarbij door middel van loting werd bepaald, wie van de geldschieters dat jaar aan de beurt was. Maar de exploitatie van de zaal ging de financiële draagkracht van Euterpe te boven en de gemeente moest bijspringen.
In 1998, nog geen drie jaar na de ingebruikname, nam de gemeente de zaal over van de fanfare.
De muziekzaal stond waar nu een schoenenzaak is gevestigd, op de hoek van De Bleek, en is in feite
de voorloper van de huidige schouwburg die hier jaren later werd gebouwd. In 1944 werd het gebied zwaar gebombardeerd en bij het ruimen van de puinhopen vond men de oorkonde terug die de initiatiefnemers
in 1895 hadden laten inmetselen. Meer over de historie van de muziek en het cultuurleven in Venray
in vroegere tijden kunt u lezen in het jubileumboek van Euterpe Van Toeten en Blazen, dat nog
te verkrijgen is.

Foto: De Schoolstraat begin 1900 Links Hotel Schaeffers, nu de snoepwinkel van Jamin. Rechts de
muziekzaal, nu schoenenzaak, schouwburg en lunchroom Lion d’Or. Op de achtergrond Hotel de Gouden leeuw, nu Albert Heijn

Toen in 1911 Fanfare Euterpe en Caecillia besloten om gezamenlijk door het leven te gaan, moest er behalve een nieuwe naam ook een verenigingsvaandel komen. Fanfare Caecilia leverde hun vaandel in waarop de nieuwe naam werd geborduurd, Venrays Fanfarekorps, opgericht in 1911. Euterpe leverde
de vlaggenstok met bovenop de vergulde leeuw die al vanaf 1860 de drapeau van Euterpe sierde. In 1935 moest de naam weer worden aangepast toen de fanfare omgezet werd in een harmonie. Bij de viering
van het 95-jarig bestaan in december 1955 nam de harmonie de oude naam Euterpe weer aan en
de industriële club schonk een nieuw vaandel, geheel in stijl en in de kleuren van de nieuwe uniformen waarin het gezelschap gekleed ging. Het oude vaandel uit 1911 werd onlangs teruggevonden en is dringend aan restauratie toe. Maar de prachtige vergulde leeuw, die bijna honderd jaar lang het symbool was
van de Venrayse blaasmuziek, is nog steeds zoek. Wie kan ons helpen? Weet u iets, of heeft u een suggestie, laat het ons weten. 0478-581191.

De Koninklijke harmonie Euterpe is in het bezit van twee zeer fraaie schellenbomen. Vroeger gingen deze zware instrumenten geregeld mee als de harmonie er op trok voor een serenade of een mars op straat. Luid klingelend, met nikkelen belletjes en ornamenten, sterren en gekleurde paardenstaarten trokken de schellenbomen alle aandacht. En daar was het natuurlijk om te doen. De schellenbomen vormden samen met de drapeau het visitekaartje van de vereniging. Van oorsprong is de schellenboom een Turks muziekinstrument evenals de grote trom, de gewone trommel, de bekkens of cimbalen, de pauken, de tamboerijn en de triangel. Deze slaginstrumenten maakten samen met bazuinen, schalmeien en Turkse klarinetten deel uit van de Turkse Mehter muziek, de militaire muziek van de Janitsaren. Deze instrumenten raakten in het Westen vooral bekend in de 17e eeuw tijdens het beleg van Wenen. Met hun muziek maakten de Janitsaren grote indruk. Beroemde componisten als Mozart, Haydn en Beethoven gebruikten Turkse muziekthema’s en instrumenten in hun werken en Napoleon gaf opdracht om alle militaire muziekkorpsen met Turkse instrumenten uit te rusten. De schellenbomen van Euterpe vormen een belangrijk cultureel erfgoed en laten zien, hoe groot de invloed is geweest van de Turks-Islamitische cultuur in de 16e en 17e eeuw. De aan de Islam ontleende halve maan is terug te vinden in de vormgeving van de schellenboom, evenals de rinkelende belletjes, de paardenstaarten en de Chinese hoed die het geheel bekroont. Toen de Venrayse huisarts Dr Struben in 1928 naar Eindhoven verhuisde, richtte hij een schellenboomfonds op en korte tijd later kon de fanfare twee prachtige schellenbomen aankopen. De populaire Struben was, samen met dierenarts Herman Sala, in 1924 gekozen tot president van de fanfare. De vereniging had toen dus twee presidenten.

Twan van Els

President dokter E. Struben.

Van een groepsfoto van de fanfare in 1926 bij concours in Zetten